Kendini sevmek, kişisel gelişim dünyasında sıkça dile getirilen bir kavram. Ancak yüzeysel önerilerle sınırlandırıldığında, “Aynada kendine güzel sözler söyle”, “Kendine zaman ayır” gibi pratiklerle geçiştirilebiliyor. Oysa kendini sevmek, bireysel bir süreçten çok daha fazlasıdır. Sistemik terapi perspektifinden bakıldığında, kendini sevmenin kökenleri, ilişkisel dinamiklerimiz, aile geçmişimiz ve sosyal bağlarımız içinde şekillenir.
Kendini Sevmek Nedir?
Kendini sevmek, yalnızca kendine iyi davranmak veya olumlu düşünmekten ibaret değildir. Gerçek öz-sevgi, kendini olduğu gibi kabul etmek, ihtiyaçlarını görmek ve bunlara saygı duymaktır. Bu, kusurlarını inkar etmeden, mükemmel olmaya çalışmadan, eksik yanlarınla birlikte kendine şefkat gösterebilmeyi içerir. Ancak burada kritik bir nokta var: Kendini sevmek, bireysel bir karar değil, sistemin içinde şekillenen bir deneyimdir.
Sistemik Terapi Perspektifinden Kendini Sevmek
Sistemik terapi, bireyi yalnızca kendi iç dinamikleriyle değil, içinde bulunduğu ilişkiler ağıyla birlikte ele alır. Kendini sevme süreci de, yaşadığımız aile ortamı, geçmiş ilişkilerimiz ve toplumsal rollerimizden bağımsız değildir. Peki, sistemik açıdan kendini sevmenin önündeki en büyük engeller nelerdir?
1. Aile Dinamikleri ve Geçmiş Roller
Çocuklukta hangi mesajları aldığımız, kendimize bakış açımızı büyük ölçüde belirler.
Örneğin:
• Eğer “Senin hislerin önemli değil.” mesajını aldıysan, kendi ihtiyaçlarını görmezden gelmeye alışmış olabilirsin.
• Aşırı fedakar bir ailede büyüdüysen, kendini sevmeyi bencil olmakla eş değer görebilirsin.
• Mükemmeliyetçi ebeveynler tarafından yetiştirildiysen, kendini sevmenin ancak “yeterince başarılı olduğunda” hak edilen bir şey olduğunu düşünebilirsin.
📌 Sistemik Çözüm: Kendini sevme sürecinde, geçmişten gelen bu inançları fark etmek çok önemli. Hangi aile dinamikleri seni kendi değerini sorgulamaya itti? Kendine nasıl davrandığını gözlemleyerek, içselleştirdiğin bu mesajları yeniden değerlendirebilirsin.
2. Bağlanma Tarzı ve Kendine Şefkat
Bağlanma kuramına göre, çocuklukta bakım verenlerimizle kurduğumuz ilişkiler, yetişkinlikte kendimize nasıl davrandığımızı belirler.
🔹 Güvenli bağlanma geliştirenler, kendilerini kabul etme konusunda daha rahattır.
🔹 Kaygılı bağlanma geliştirenler, sürekli dışarıdan onay bekler ve kendilerini sevmek için başkalarının sevgisini şart koşar.
🔹 Kaçıngan bağlananlar, duygusal olarak kendilerine bile mesafelidir, kendi ihtiyaçlarını göz ardı eder.
📌 Sistemik Çözüm: Eğer başkalarına verdiğin şefkati kendine gösteremiyorsan, bunun kökeni bağlanma stilin olabilir. Kendine yönelttiğin iç sesin, ebeveynlerinden ya da geçmiş ilişkilerinden gelen bir yankı olup olmadığını gözlemleyerek, bu iç sesi dönüştürmeye başlayabilirsin.
3. Toplumsal ve Kültürel Etkiler
Kendini sevme kavramı, içinde bulunduğumuz toplumun değerlerinden bağımsız değildir.
• Fedakarlık kültürü içinde büyüdüysen, önceliği kendine vermek suçluluk yaratabilir.
• Rekabetçi bir toplumda yetiştiysen, ancak “en iyi” olduğunda değerli olduğunu hissedebilirsin.
• Sert eleştirel bir çevrede büyüdüysen, kendine şefkat göstermenin zayıflık olduğunu düşünebilirsin.
📌 Sistemik Çözüm: Kendini sevmenin önündeki toplumsal engelleri fark etmek, bunları değiştirmek için ilk adımdır. Başkalarına gösterdiğin anlayışı kendine de gösterebilir misin?
Peki, Kendini Sevmeyi Nasıl Öğrenebilirsin?
Kendini sevmek, bir varış noktası değil, ilişkisel bir süreçtir. Bunun için:
✅ İç sesini fark et: Kendinle nasıl konuştuğunu gözlemle. İçindeki eleştirel sesi nereden öğrendiğini düşün.
✅ İzin ver: Kendini sevmenin lüks değil, bir ihtiyaç olduğunu kabul et.
✅ Sınır koymayı öğren: Başkalarını mutlu etmek için kendini yok saymayı bırak.
✅ İlişkilerini gözden geçir: Seni küçümseyen, değersiz hissettiren ilişkileri sorgula.
✅ Kendi ihtiyaçlarını ciddiye al: Başkalarına gösterdiğin şefkati, kendine de gösterebilir misin?
Sonuç:
Kendini Sevmek, Sistemle Çalışmaktır. Sistemik terapi açısından baktığımızda, kendini sevmek bireysel bir “karar” değil, ilişkisel ve geçmişten gelen deneyimlerin bir yansımasıdır. Kendini gerçekten sevebilmek için, seni şekillendiren sistemleri anlamak ve dönüşüme açık olmak gerekir. Kendine bugün, başkalarına verdiğin sevgi ve anlayışın bir kısmını sunabilir misin?
